به نقل از «ایسنا»

«لهجه» مایه قوام هویت ملی ماست

تاریخ انتشار: ۱۴ آذر ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۶۵۳۴۶۶۱

زنده نگه داشتن لهجه‌ها در کنار کار پژوهشی، به تولیدات رسانه‌ای هم نیاز دارد. صفحه «من لهجه دارم» یک تلاش دلنشین و فاخر برای آشنا کردن ایرانیان با لهجه‌ها، گویش‌ها و زبان‌های رایج در ایران است. این صفحه به زبان فارسی در جغرافیای ایران خود را محدود نکرده و حتی به لهجه‌ها و گویش‌های کشور افغانستان هم پرداخته است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

ایسناپلاس: هر زبان زنده و پویا در دنیا، مادر لهجه‌ها و گویش‌های متنوعی است که از گنجینه‌های ارزشمند آن زبان به شمار می‌روند. زبان فارسی نیز از این قضیه مستثنی نیست. کشور ایران در پهنه وسیع خود شهرها و اقوام متنوعی دارد که هر یک به لهجه یا گویش خاصی صحبت می‌کنند. یکی از جذابیت‌های کشور ایران این است که علاوه بر لهجه و گویش، زبان‌های دیگری هم در جغرافیای آن صحبت می‌شود.

این روزها اما به لهجه‌ها آن طور که باید اهمیت داده نمی‌شود و نسل جدید کمتر به آن رغبت نشان می‌دهند. گویی لهجه داشتن به جای اینکه نشان‌دهنده اصالت فرد باشد، نوعی بی‌کلاسی تلقی می‌شود! همین باعث شده علاوه‌بر پژوهشگران که به دلایل فرهنگی و تاریخی این اتفاق می‌پردازند، عده‌ای دست به تولید محتواهایی برای آشنایی و رواج لهجه‌ها و گویش‌ها بین مردم بزنند. صفحه «من لهجه دارم» تلاشی برای معرفی لهجه‌ها، گویش‌ها و زبان‌های رایج در ایران است که توسط تیم نشریه «سه‌نقطه» اداره می‌شود. در این صفحه تاکنون نماینده لهجه‌ها و گویش‌های مختلفی در قالب ویدیوهای کوتاه، اصطلاحات، واژگان و دستور زبان منطقه خود را به مخاطبان این صفحه معرفی کرده‌اند. ما نیز با امید مهدی‌نژاد، سردبیر نشریه سه‌نقطه، درباره لهجه و من لهجه دارم به گفت‌وگو نشستیم.

چرا لهجه اهمیت دارد؟
گونه‌گونی و رنگارنگی زبان فارسی در لهجه‌ها و گویش‌های مختلفش معنا پیدا می‌کند. علاوه بر اینکه در پهنه جغرافیایی ایران علاوه بر زبان‌های فارسی زبان‌هایی مانند ترکی نیز به کار می‌رود که این گونه‌گونی و رنگارنگی را بیشتر می‌کند. بعضی تصور می‌کنند تقویت هویت قومی با تقویت هویت ملی در تضاد است، اما من اینگونه نمی‌اندیشم. به باور من هویت‌ قومی و خرده‌فرهنگ‌هایی که در پهنه سرزمین ایران حیات دارند اتفاقا مایه قوام هویت ملی هستند و هویت ملی مجموعه این هویت‌هاست که جنبه ملی نیز به آن اضافه شده است. از این‌رو تصور می‌کنم کاری که ما در مجموعه تولیدات من لهجه دارم کرده‌ایم، یک کار ملی است.

لهجه، گویش و زبان چه تفاوتی دارند؟
تعاریف زبان‌شناسان و کارشناسان ادبیات از این سه واژه تا حدی با هم متفاوت است. من کارشناس این حوزه نیستم و نمی‌توانم در این مورد نظری بدهم. آنچه برای ما در صفحه من لهجه دارم و برنامه‌های دیگری که پیرامون این موضوع در دست تولید داریم مهم است، بیش از آنکه تعریف این مفاهیم باشد، واقعیت آن‌هاست. برای مثال این‌که لری لهجه است یا گویش،‌ تفاوت چندانی در کار ما ایجاد نمی‌کند. کار ما نمایش دادن زیبایی‌ها و جذابیت‌های این لهجه یا گویش است و اینکه تلاش کنیم در میان صاحبان لهجه یا گویش، حس مثبت و خوشایندی ایجاد شود از به کار بردن این لهجه یا گویش.

چرا در تهران لهجه‌ها فراموش می‌شوند؟
مرکزگرایی اساسا موجب می‌شود لحن و لهجه رسمی بر همه شئون حاکم شود. این پدیده‌ای قهری است که مرکزیت سیاسی و اجتماعی لهجه رسمی را غالب می‌کند. اما باید تلاش کرد تا حد امکان این امر موجب به حاشیه رفتن لهجه‌ها نشود. مثلا مجریان تلویزیون‌های استانی می‌توانند برنامه‌هایشان را با لهجه‌های استان خودشان اجرا کنند.

آماری وجود دارد که چند لهجه و چند گویش در کشور داریم؟
هیچ بعید نیست وجود داشته باشد. اما من بی‌خبرم!

تنوع لهجه در کدام خطه بیشتر است؟
طبعاً در مناطقی که تراکم جمعیتی بیشتری وجود دارد، لهجه‌های بیشتری نیز دیده می‌شود. برای مثال در گیلان و مازندران که روستاها در مجاورت هم قرار دارند. گاه مشاهده می‌شود که لهجه‌ها روستا به روستا تفاوت پیدا می‌کند. اما مثلا در مناطق کویری که کلونی‌های جمعیتی با فاصله از هم قرار دارند تعداد لهجه‌ها کاهش می‌یابد.

وضعیت لهجه در تلویزیون چطور است و چقدر به لهجه اهمیت می‌دهند؟
یکی از انگیزه‌های ما در راه‌اندازی مجموعه من لهجه دارم همین اتفاقی است که در اثر بعضی سریال‌های کمدی برای لهجه‌ها افتاده است. یکی از دوستان گیلانی می‌گفت حتی در سریال‌هایی که در گیلان ساخته می‌شود نیز نوکر و کلفت خانه لهجه گیلانی دارند و آقا و خانم خانه لهجه تهرانی. برخی لهجه‌ها در سال‌های اخیر مورد چنین بی‌مهری‌ها و بی‌انصافی‌هایی قرار گرفته‌اند. ما تلاش کردیم از چهره‌های فرهنگی صاحب لهجه برای بازگرداندن شان واقعی این لهجه‌ها به آن‌ها کمک بگیریم. یعنی مثلا فلان شاعر یا فلان موسیقیدان آن خطه بیاید و درباره لهجه‌اش توضیح بدهد و شیرینی‌هایش را تشریح کند.

استفاده از لهجه فقط در برنامه‌ها و سریال‌های طنز نتیجه معکوس ندارد؟ نظری هست که می‌گوید وقتی در یک سریال یا برنامه طنز از یک لهجه استفاده می‌شود، انگار بعد از آن دیگر نمی‌شود با آن لهجه حرف جدی زد.

با این نظر موافق نیستم. مهم نوع استفاده از لهجه است. طبعا در برنامه‌های کمدی شکلی اغراق‌شده از لهجه مطرح می‌شود. مثل قمی حرف زدن جواد رضویان در سریال در حاشیه یا لهجه مازندرانی در سریال پایتخت. این بخاطر ذات کمدی است. این موجب نمی‌شود به کار بردن شکل طبیعی لهجه مترادف با طنز و شوخی و کمدی باشد.

تا الان کدام لهجه‌ها را داشته‌اید؟ از کدام لهجه بیشتر استقبال شده؟ چرا؟
از لهجه‌های مراکز استان مانند اصفهانی و کاشانی و قمی و قزوینی و کرمانی و همدانی، تا لهجه‌های شهرهای کوچک‌تر مثل نجف‌آباد و قمشه و آبادان و بم و بروجرد، تا گویش‌هایی مانند کردی و لکی و گیلکی. استقبال از آیتم‌ها هم بیش از هرچیز به نحوه اجرای آیتم برمی‌گشت، تا خود لهجه. مثلا دوستانی که اجرای بانمک‌تری داشتند و اجرایشان چیزی شبیه استنداپ‌کمدی کوتاه بود،‌ مخاطب بیشتری جذب کردند. برای نمونه سیدشهاب جدا با لهجه قمی، یا امیر بیشه با لهجه کاشانی. و نیز دوستانی که درک و دریافت‌های خاص و ویژه‌ای ارائه می‌دادند. مثل ناصر فیض و زبان ترکی.

انتهای پیام/

منبع: ایسنا

کلیدواژه: لهجه زبان فارسی مجله سه نقطه امید مهدی نژاد گويش ايران جام جهانی ۲۰۲۲ قطر قیمت طلا لهجه ها و گویش لهجه ها و گویش ها لهجه یا گویش برنامه ها هویت ملی

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.isna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایسنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۶۵۳۴۶۶۱ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

عملیات وعده صادق سپاه هویت و شناسنامه ایران قوی است

به گزارش خبرنگار مهر، حجت الاسلام جابر عزیزی در خطبه‌های این هفته نماز جمعه بیله‌سوار ضمن توصیه به تقوای الهی، اظهار کرد: عملیات وعده صادق سپاه هویت و شناسنامه ایران قوی است چرا که این عملیات در نوع خود از جهات مختلف بی نظیر بوده و ثابت کرد که جمهوری اسلامی ایران دیگر آن کشور نیست که مورد تجاوز و ظلم و مورد تعدی قرار بگیرد و هیچ واکنشی نداشته باشد.

وی با بیان اینکه سپاه با این عملیات در واقع ثابت کرد دوران بزن و در رو تمام شده است، افزود: این عملیات در عین بازدارندگی و شکست دشمن به طور مفتضحانه در واقع به قول مقام معظم رهبری نمایش قدرت و عظمت جمهوری اسلامی ایران بود و به دنیا قدرت ایران را به طور عملی نشان داد.

امام جمعه بیله‌سوار ادامه داد: وجود تظاهرات جهانی، مخصوصاً در آمریکا به واسطه نخبگان و دانشجویان و دانشگاهیان علیه اسرائیل و استعفای سلسله‌ وار مسؤولان نظامی ارتش اسرائیل نشان از شروع تجلی تمدن نوین اسلامی و افول نظام سلطه و استکبار است.

حجت‌الاسلام عزیزی ضمن تسلیت شهادت مرتضی مطهری روز معلم را تبریک گفت و بیان کرد: امروزه بیشترین قشری که در جامعه ما نقش بسزایی دارد و بسیار تأثیر گذار است جامعه معلمی بوده که نیاز به توجه بیشتر و عمیق به این قشر زحمت کش دارد چرا که کشور در همه زمان‌ها مدیون زحمات این قشر زحمت کش است.

وی معلمی را یک مسئولیت دانست و ادامه داد: این مسئولیت باید از جهت‌های مختلف مورد توجه و تکریم و بررسی و آسیب شناسی و آموزش و توانمندی قرار گیرد.

امام جمعه شهرستان بیله‌سوار همچنین با اشاره به هفته کار و کارگر، تلاش و عملکرد این قشر را قابل ستایش دانست و گفت: توسعه و توانمندسازی و ارزش‌گذاری به جامعه کارگری و نهادینه‌سازی فرهنگ کار و کارگری در بین جوانان لازم و ضروری است.

حجت‌الاسلام عزیزی همچنین به هفته سلامت اشاره کرد و خاطرنشان کرد: مهمترین چالش امروزه کشوری جوانی جمیعت بوده که آینده کشور نسبت به این موضوع خطرناک است و نیاز به توجه جدی نهادهای فرهنگی و سیاست‌های کلان کشور دارد.

وی ۹ اردیبهشت را به عنوان روز شوراها تبریک گفت و ادامه داد: این ارکان مهم در واقع نقش مشارکت مردم در اداره کشور را دارد و جمهوری اسلامی در مشارکت اراده مردم در تصمیم گیری‌ها و تصمیم سازی‌ها بی نظیر است که تلاش و برنامه‌ریزی بیشتر شوراها در عمران و آبادانی شهر ضرورت دارد.

امام جمعه شهرستان بیله‌سوار در ادامه از سلسله مطالبات هفتگی در خطبه نماز جمعه از مجلس شورای اسلامی و خبرگان رهبری به موضوع فرهنگ اشاره کرد و گفت: متأسفانه در این چند سال گذشته بیشترین ظلم به این مقوله شده است و نیاز به توجه جدی و اساسی دارد.

حجت‌الاسلام عزیزی از زحمات و تلاش‌های نیروی انتظامی در طرح حجاب و عفاف تقدیر و تشکر کرد و ادامه داد: حمایت همه جانبه و مقتدرانه از این اقدام شجاعانه نیروی انتظامی لازم است و در این راستا همه را مسؤول هستند.

وی یکی از مسائل شهرستان بیله‌سوار مغان را موضوع خالصه دولتی دانست و خاطزنشان کرد: متأسفانه چندین سال است که این موضوع خالصه دولتی حل نمی‌شود که نیاز جدی به پیگیری مسؤولان نسبت به این موضوع دارد.

کد خبر 6088997